Barolo

De Barolo is ongetwijfeld het bekendste wijngebied van Piemonte en misschien wel van heel Italië. Dit komt door de grootse wijnen die hier al sinds de 19e eeuw van de Nebbiolo druif gemaakt worden, en die vooral bekend zijn om hun enorme ouderingspotentieel: de crus van de beste wijnhuizen kunnen rustig 50 jaar of meer ouderen.

Veel wijnliefhebbers zweren bij het bouqbarolouet dat ontstaat bij zo’n lange flesrijping. Of sowieso het bijzondere karakter van de Barolo, met smaakelementen als aarde, paddestoelen en teer naast rood fruit, viooltjes en rozenblaadjes. Barolo is zeker geen allemansvriend en ook geen makkelijke wijn om te drinken: zeker jong kunnen de tannines erg stevig zijn. Het is wel een enorm intense wijn met complexiteit, kracht en lengte.

Het gebied kent maar een DOCG, de Barolo DOCG. Het hart van het Barolo gebied is het dorpje La Morra, al komt de wijn ook uit een gebied dat zich uitstrekt over 10 omliggende gemeenten. Alleen van druiven van binnen de DOCG aangewezen wijngaarden mag zich Barolo noemen, en dat is maar een beperkt deel van het totale wijnareaal. De wijn moet minimaal 3 jaar gerijpt zijn, waarvan minimaal 2 jaar op hout (eiken of kastanje). Klassiek is de houtrijping op zogenaamde “botte grande”, grote foeders van meestal zo’n 5.000 liter. In sommige goede jaren kunnen crus de toevoeging “Riserva” krijgen; de wijn moet dan minimaal 5 jaar rijpen.

De afgelopen decennia was onder een flink deel van de producenten een duidelijke trend zichtbaar naar een andere stijl, waarbij de wijn op barriques (normale vaten) gerijpt wordt. Vaak is de vinificatie dan ook anders: in plaats van een lange inweking van de schillen van wel 28 dagen wordt dan gekozen voor een korte, intensieve maceratie, vaak gecombineerd met de inzet van rotomacerators en hogere temperaturen. De moderne Barolo’s zijn fruitigere wijnen die minder jaren rijping op fles nodig hebben, maar volgens sommige liefhebbers uiteindelijk na lange rijping wel iets minder mooi zijn dan de klassieke stijl Barolo kan worden.

De beste delen van het Barolo zijn zo'n 30 jaar geleden door Renato Ratti in kaart gebracht, plus de algemene karakteristiek van de wijnen die daar vandaan komen. Deze worden namelijk voor een aanzienlijk deel bepaald door de samenstelling van de bodem. Als gevolg van de geologische situatie is die in het zuidoosten anders dan in het noordwesten. In beide gebieden komen top-wijngaarden voor die de allerbeste wijnen kunnen voortbrengen. Met name deze delen zijn zeer gewild onder wijnmakers, en de hellingen zijn dan ook vaak onderverdeeld in kleine wijngaarden die verdeeld zijn onder meerdere wijnhuizen. Hiervan zijn dan ook gedetailleerde kaarten gemaakt.

Alhoewel de Barolo grootse wijnen voorbrengt die tot de absolute wereldtop behoren, heeft deze een smaakkarakteristiek die niet iedereen zal bevallen. Daarnaast worden er helaas ook wijnen van zeer matige kwaliteit gemaakt (van minder gunstig gelegen wijngaarden) die ook onder de naam Barolo gebotteld mogen worden. Die vaak met veel bombarie als ‘superaanbiedingen’ geadverteerd worden. Maar voor een winkelprijs onder ca 25,- is echt geen goede Barolo te kopen – dus wees gewaarschuwd tegen teleurstellingen!

De goede producenten in de Barolo hebben op die hellingen met minder gunstige expositie soorten aangeplant die minder moeilijk rijpen, zoals Barbera en Dolcetto. Hiervan maken ze vaak bijzonder mooie wijnen die zeker zo interessant zijn, zowel qua prijs als qua smaak.